Agile learning
Agile learning is een vorm van werkplekleren waarin professionals binnen multidisciplinaire teams voortdurend samenwerken, reflecteren en verbeteren. In plaats van lineaire leertrajecten staat een iteratief proces centraal: leren gebeurt tijdens het werk, waarbij ervaringen en praktijkproblemen worden besproken in retrospectives en geëxpliciteerd in gezamenlijke sessies. De productie van concrete output zoals ontwerpen, producten of diensten fungeert hierbij als leerdrager. Deze benadering sluit aan bij de principes van 'learning in the flow of work', waarbij het leerproces verweven is met werkprocessen. Agile learning stimuleert eigenaarschap, teamontwikkeling en snelle aanpassing aan veranderende werkomstandigheden.
Rol van AI? AI kan hier naadloos worden ingezet als facilitator van reflectie en kennisdeling. Denk aan het automatisch samenvatten van retrospectives, het genereren van oplossingsrichtingen of het monitoren van teaminteracties. AI fungeert zo als een versterking van het cyclisch leerproces binnen agile teams.
Werkplekleren met leertechnologie
Bij deze benadering staat technologie centraal als facilitator van leren op de werkplek. Denk aan het gebruik van apps, video’s, simulaties, VR en sociale platforms zoals communities of practice. Deze digitale tools maken het leerproces flexibel, on demand en contextspecifiek. Professionals kunnen gepersonaliseerde leertrajecten volgen, kennis delen in interactieve omgevingen en ondersteuning krijgen via AI of e-coaching. Tegelijkertijd biedt technologie mogelijkheden voor realtime feedback, reflectie en prestatieondersteuning. Deze vorm van werkplekleren sluit aan bij het concept van Personal Learning Environments (PLEs), waarin professionals hun eigen leeromgeving vormgeven.
Rol van AI? Hoewel AI in deze benadering niet expliciet is voorzien, kan het worden geïntegreerd als ondersteunende technologie binnen leertechnologieën zoals adaptieve leerplatforms of intelligente tutoring-systemen. Toch is AI geen noodzakelijk onderdeel van het oorspronkelijke concept.
Appreticeships
Apprenticeships zijn vormen van ervaringsgericht leren waarbij werk en leren structureel geïntegreerd zijn. Het klassieke meester-gezelmodel waarin een ervaren collega een minder ervaren collega begeleidt vormt de kern. In moderne varianten worden deze relaties vormgegeven via job rotation, co-schappen of leerwerkplaatsen. Binnen High-Performance Learning Networks wordt deze benadering geactualiseerd: gelijkwaardigheid, wederkerigheid en continue feedback staan centraal. Leren vindt plaats door participatie in realistische praktijksituaties, waarbij kennisoverdracht plaatsvindt via observatie, instructie, dialogen en gezamenlijke reflectie.
Rol van AI? Ook binnen deze klassieke leerbenadering is geen directe rol voorzien voor AI. Het model draait primair om menselijke relaties, ervaringsleren en persoonlijke begeleiding. AI past slechts beperkt binnen deze interpersoonlijke leersetting.
Performance support
Performance support richt zich op het ondersteunen van professionals precies op het moment dat ze het nodig hebben. Dit gebeurt via directe toegang tot kennis, hulpmiddelen of instructies in de werkomgeving zelf 'just in time', 'just enough' en 'just in place'. De methode sluit aan bij het model van de vijf momenten van leerbehoefte van Gottfredson & Mosher: leren wanneer je iets nieuws moet doen (New), meer wilt weten (More), iets moet toepassen (Apply), een probleem moet oplossen (Solve) of iets moet veranderen (Change). In plaats van klassikale training of formele leertrajecten ligt de focus op embedded leren: leren tijdens het uitvoeren van werk, zonder onderbreking van de workflow.
Rol van AI? Feitelijk is AI een directe concurrent van traditionele performance support. Beide streven ernaar om op het juiste moment de juiste informatie te leveren. AI gaat echter verder door niet alleen bestaande kennis toegankelijk te maken, maar ook nieuwe kennis te genereren op basis van context en behoefte.
Werkplekleren door leerinterventies
Deze benadering vertrekt vanuit een analyse van een knelpunt, spanningsveld of prestatieprobleem in de werksituatie. Op basis daarvan worden leerinterventies ontworpen, zoals training, coaching, begeleiding of leerprogramma’s. Het doel is niet enkel kennisoverdracht, maar het realiseren van prestatieverbetering op organisatieniveau. Deze aanpak is ingebed in de Human Performance Improvement (HPI)-filosofie, waarbij leerinterventies worden ingezet als strategisch middel om werkprocessen, gedrag en resultaten te optimaliseren. Essentieel is de continue cyclus van diagnose, interventie, evaluatie en verbetering, waarbij leren en werken onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.
Rol van AI? AI zou hier op bescheiden wijze kunnen worden ingezet, bijvoorbeeld in de analysefase of bij het vormgeven van interventies. Denk aan het identificeren van prestatieproblemen, het ontwikkelen van maatwerkmodules of het leveren van microlearning-impulsen.
Referentiekader 70:20:10
Het 70:20:10-model is een veelgebruikt kader voor informeel werkplekleren. Volgens dit model vindt 70% van het leren plaats via werkervaringen (learning by doing), 20% via sociale interactie (coaching, feedback, peer learning) en slechts 10% via formele leeractiviteiten zoals cursussen. De professional is hierin zelf verantwoordelijk voor zijn ontwikkeling: door eigen werksituaties om te zetten in leersituaties, wordt leren gepersonaliseerd en relevant. Deze benadering sluit aan bij de inzichten uit informeel leren, situated learning en de groeiende aandacht voor workplace learning als sociaal proces. Organisaties die dit model omarmen, stimuleren een leercultuur waarin ruimte is voor reflectie, experimenteren en het delen van kennis.
Rol van AI? AI vertegenwoordigt een potentieel vervangende leerroute binnen dit model. Door de directe beschikbaarheid van gegenereerde kennis en contextspecifiek advies kan AI informele en sociale leerprocessen versterken of deels overnemen, zeker in de 70- en 20%-componenten van het model.
Werkplekleren+ met AI
Werkplekleren+ met AI is een vernieuwende benadering waarin kunstmatige intelligentie wordt ingezet om het leerproces van professionals te verrijken en te versnellen. Door gebruik te maken van AI-tools zoals ChatGPT of Claude kunnen professionals werksituaties analyseren, knelpunten verkennen, suggesties genereren en leerinterventies vormgeven allemaal binnen hun eigen werkcontext. De AI fungeert daarbij als inhoudelijke sparringpartner, samenvattingsmachine en ideegenerator. Dit versterkt niet alleen individuele reflectie, maar ook teamontwikkeling. Werkplekleren+ met AI sluit aan bij het streven naar duurzame, eerlijke en productieve arbeidsverhoudingen waarin leren structureel onderdeel wordt van het werk zelf.
Rol van AI? AI is hier geen aanvulling maar de kern van het leerconcept. Het wordt actief ingezet als motor van reflectie, kennisontwikkeling en leerversterking. Door AI wordt leren sneller, relevanter en meer afgestemd op de praktijkbehoeften van de professional.
